#18 Ondertussen – gaat het om een eerlijke toekomst (2)

Verhalen vertellen vinden we leuk. Daarnaast vinden we het een onmisbare competentie van een smart connector. Heel graag willen we op een verhalende manier delen wat we beleven, wat ons inspireert. Iets waar jij ook daadwerkelijk wat aan hebt. In Ondertussen.. vertelt iemand binnen de opleiding Communicatie iets wat hem of haar inspireert en deelt dit op eigen wijze. Want ook daar houden we van: eigenwijs zijn. 

Door: Agaath Flikweert 

Ze wilde er over nadenken. Het was immers een heel persoonlijk verhaal. En om dat nu zomaar aan iedereen te laten lezen.. Pfff, dat voelde toch wat ongemakkelijk. In het gesprek dat ik eerder met haar had, had ik haar gevraagd om haar verhaal te delen. Een bijzonder verhaal. Persoonlijke ervaringen over hoe moeilijk het is om vanuit een andere etnische achtergrond je dromen te verwezenlijken. Hoe je daarvoor moet knokken. Natuurlijk weet je als docent dat dat lastig is. Je leest er dagelijks over. Maar toen ik haar ervaringen las, kregen die feitelijkheden een gezicht. En dat kwam toch even binnen.

We leven een week later en hebben weer afgesproken. Ik kijk haar aan. Verwachtingsvol. En ja, het mag. “Maar dan wil ik wel een paar namen anders hebben. Ik zou het namelijk heel naar vinden als mijn vriendinnen zich aangesproken zouden voelen. En dat is absoluut niet de bedoeling.” Het past bij haar. Het respect voor de ander. En ja, natuurlijk veranderen we de namen. En daarmee is het tijd voor haar verhaal:

Niet Turks of niet Nederlands genoeg!

Mijn verhaal begint in groep acht van de basisschool. Ik had het er als twaalfjarige enorm naar mijn zin. Samen met mijn drie beste vriendinnen Karin, Lisa en Yvette was het de beste tijd van mijn leven. We waren onafscheidelijk, van samen op het plein spelen tot samen huiswerk maken. Na de Cito-toets was ik dan ook heel erg blij dat we allemaal ongeveer hetzelfde hadden gescoord. In de begeleidende brief stond heel duidelijk: we konden allemaal naar de HAVO.

Op de dag van het eindgesprek ging ik samen met mijn vader naar school. De juf zat tegenover mijn vader en mij en begon met haar verhaal. Ze vertelde dat ze mij – ondanks mijn hoge score – liever een niveau lager wilde hebben. “Waarom?”  vroeg mijn vader. “Omdat u thuis niet in staat bent uw dochter te helpen of te ondersteunen met haar huiswerk. Dit zou ervoor kunnen zorgen dat ze in een dip komt te zitten en alsnog naar een niveau lager moet. Daarnaast is de MAVO een prima keuze. Daarna kan ze naar het MBO om een vak te leren net als haar moeder en u. Dat is toch prima?” Ik keek mijn vader aan. Ik wilde zo graag dat hij voor mij op zou komen en zou zeggen dat ik toch echt naar de HAVO wilde, dat ik niets liever wilde dan bij mijn vriendinnen in de klas zitten. Maar mijn vader zweeg! Mijn held, mijn grote voorbeeld nam het niet voor me op. Omdat hij bang was iets te kiezen wat misschien niet goed voor mij was. Dit was de eerste keer dat ik gediscrimineerd werd op basis van mijn etnische achtergrond.

“Je klinkt zo verkaasd”
Destijds was ik eigenlijk nog te jong om te beseffen dat het om discriminatie ging. Al gauw kwam ik erachter dat hoe Nederlands ik mij ook voelde, ik toch anders was dan mijn medelanders. Op de MAVO heb ik een hele leuke tijd gehad. Ik hoefde nooit te leren en haalde zevens en achten. Aan het einde MAVO wilde ik niet meer doorstromen naar de HAVO. Mijn vriendinnen waren meer met zijn drieën gaan optrekken en ook ik had inmiddels al nieuwe vriendinnen gemaakt.

Toen ik op het MBO begon, had ik het heel erg zwaar. Ik leidde twee levens, niet wetend of ik nu binnen de Turkse of Nederlands cultuur paste. Voor mijn medestudenten was ik in ieder geval niet Turks genoeg. En dit alleen omdat mijn Nederlandse uitspraak en woordenschat beter was dan de gemiddelde MBO-student. Ik begreep dat niet. Tussen mijn Nederlandse vriendinnen van vroeger had ik dat nooit gemerkt. Ik ben geboren en getogen in Nederland en toch hoorde ik nergens bij. Waarom vinden de docenten mij te Turks en mijn klasgenoten mij te Nederlands? Het was een vraag die ik mijzelf elke avond in bed opnieuw stelde. “Je klinkt zo verkaasd,” hoorde ik dag in dag uit van mijn allochtone vriendinnen. Hier zat ik heel erg mee en ik wist ook niet met wie ik dit kon bespreken. Zelfs toen ik solliciteerde voor mijn eerste stage, kreeg ik op mijn gesprek te horen van de manager: “Goh, je klonk zo Nederlands aan de telefoon!” Ik kon het niet plaatsen. Ik ben toch Nederlands? Waarom doen mensen net alsof ik iemand ben van wie vooraf al wordt verwacht dat ik geen fatsoenlijk Nederlands kan praten of de Nederlandse spreekwoorden niet ken?

Zo Turks of Nederlands als ik wil
In mijn laatste jaar van het MBO zat ik in een lokaal mijn huiswerk te maken toen mijn docent Duits binnen kwam lopen. Ik mocht blijven zitten. Hij moest alleen even wat voorbereiden. “Wie ben jij?’ schreef hij op het bord. Hij zag dat ik ernaar keek. “Dit is een opdracht voor de nieuwe leerlingen,” lichtte hij toe. “Zo, dat is een knap lastige opdracht,” liet ik hem weten. “Zelfs in mijn derde jaar weet ik nog niet wie ik ben!” En toen vertelde hij mij dat hij mij een prachtige jongedame vond. Dat ik aan het begin van een lange weg stond en dat ik zeker veel meer in huis had dan dat ik hier kon laten zien. Ook vertelde hij mij dat alle docenten mij met plezier les gaven en dat ik één van de studenten was op wie hij en de andere leraren zo trots waren. Die dag ging ik vol zelfvertrouwen naar huis. Ik dacht na over wat er tegen mij was gezegd. Dit was de dag dat ik mij realiseerde dat je zelf kan bepalen wie je wilt zijn. Ik moest me niks aantrekken van dat wat anderen van mij vonden of van mij wilden. Ik was vanaf die dag zo Turks en Nederlands als ik mijzelf voelde. En op die dag wist ik het zeker: ik wilde verder studeren.

Strijd voor een eerlijke samenleving
Na het MBO koos ik voor de opleiding Communicatie op de Hogeschool Rotterdam. Ik wilde mijzelf beter leren uiten, zowel mondeling als schriftelijk. Ik wilde absoluut verder met studeren. Niet alleen om iedereen te bewijzen dat ik het zeker in mij heb om een HBO-studie af te maken, maar ook om te strijden voor een eerlijkere samenleving, waarin iedereen op dezelfde manier gerespecteerd wordt ondanks de etnische achtergrond die je hebt.