The story behind – de brug van de hedendaagse Romeo en Julia

Meestal staan we stil bij mooie en bijzondere plekken in ons geliefde stadje Rotterdam. Deze keer wil ik jullie iets anders laten zien. Zoals eerder door mij geschreven, kom ik uit een gezin van gevluchte ouders. In mijn persoonlijke blog geef ik hier meer informatie over. Mede daardoor wil ik jullie een plek laten zien uit het land van mijn herkomst – Bosnië en Herzegovina. Zo liep ik jarenlang over een brug in de hoofdstad Sarajevo. Achteraf bleek dat daar een tragisch, maar vooral een erg romantische, gebeurtenis plaats heeft plaatsgevonden, niet zo heel lang geleden.

Boško (een Servisch Bosnische jongen met een orthodoxchristelijke achtergrond) stierf in de armen van zijn verboden geliefde Admira (een islamitisch Bosnisch meisje) terwijl zij samen de oorlog wilden ontvluchten. De oorlog draaide juist om deze twee religies, waarbij plotseling onderlinge haat werd gezaaid terwijl in alle eerdere jaren gemengde huwelijken hartstikke normaal waren. Maar zij wilden niet gescheiden worden van elkaar en lieten de oorlog niet tussen hun liefde komen. Het gaat om een verliefd, onafscheidelijk stel jongeren van 25 jaar oud. Zij hadden nog een hele toekomst en visie voor ogen, met ideeën en plannen waar het lot hen helaas nooit de tijd voor gegeven heeft. Zij waren het symbool van ware liefde en werden daarom al snel de ‘hedendaagse Romeo en Julia’ genoemd. Tijdens een poging de stad te verlaten in 1993, wordt allereerst Boško doodgeschoten, terwijl hij hand in hand met Admira over deze brug rent. Als Boško dood blijkt te zijn, wordt er ook op Admira geschoten. Admira heeft niet meteen het leven verlaten, waardoor ze haar laatste kracht gebruikte om naar hem toe te kruipen. Zo sloot ze hem in haar armen en zijn zij samen op die manier heengegaan. Dit nieuws haalde wereldwijd de kranten en tot op de dag van vandaag worden hier series en films over gemaakt.

Het nieuwe symbool

Het verhaal van Boško en Admira is een groot symbool geworden voor de stad, maar ook het land.  Bosnië en Herzegovina is namelijk een landwaar, islamieten, orthodox-christelijken, katholieken, joden en atheïsten allemaal naast elkaar wonen. Gek dat een oorlog dat gewoon kan veranderen, de mensen kan veranderen. Deze ‘’Romeo en Julia’’ lieten zich niet veranderen of beïnvloeden. De ouders van hen beide stonden ook volledig achter de relatie. De volgende zin werd altijd door familieleden en later door iedereen, gebruikt om ze te beschrijven: ‘Waar ze ook heen gingen, en ze waren dan ook altijd samen, wisten zij de aandacht te trekken van anderen door de grote liefde voor elkaar. Heel Sarajevo sprak altijd over hen’. De brug waar zij dus overheen renden, wordt nu door toeristen bezocht vanwege hun tragische liefde en dood. Via deze link.  is ook een beschrijving te vinden van een documentaire. Deze is gemaakt door John Zaritsky, een Canadees. De film heet: Romeo and Juliet in Sarajevo.

‘Suada en Olga brug’

Toch is de brug niet naar hen vernoemd, ondanks het symbool . De brug draagt de naam van twee andere dames. Suada Dilberović (23, islamitisch) en Olga Sučić (33, katholiek) zijn de eerste slachtoffers geweest van de belegering in Sarajevo. Twee jonge vrouwen en twee anti-oorlog demonstranten. Beide stierven ook op de brug, net als het verboden stel. Het vuur was niet gericht op militaire faciliteiten of het vijandelijke leger, maar op duizenden inwoners van Sarajevo die zich die dag verzamelden op Marijin-Dvor, het plateau voor het voormalige gebouw van de Uitvoerende Raad, en de brug Vrbanja om hun stem te verheffen tegen de oorlog die in sommige delen van het land al begon.

De moorden die op 5 april 1992 plaats vonden (is tevens de dag waarop Olga en Suada stierven), worden gezien als het begin van de terreur tegen de burgers van Sarajevo. Dit duurde uiteindelijk tot februari 1996. Tijdens het beleg zijn in totaal 11.500 mensen omgekomen, waaronder 1.600 kinderen.

De ‘Vrbanja brug’ heet nu dus de ‘Suada en Olga brug’ en heeft het plaquette met de verzen: “Een druppel van mijn bloed viel en Bosnië droogde nooit op.”

Romeo en Julia

Naast de verhalen achter de brug, wil ik nog even stilstaan bij de Bosnische Romeo en Julia. Dit inspirerende verhaal zorgde ervoor dat er kunstwerken, liedjes, films, monumenten et cetera, werden gemaakt. Zo is er een liedje naar liedje over hen geschreven door een bekende ex-Joegoslavische rockband. Hieronder is een stukje van het refrein en een couplet al vertaald:

Romeo en Julia stellen niks voor in vergelijking met hen,

Want niemand heeft ooit zo van elkaar gehouden,

En niemand zal dat ooit weer doen.

Zolang de Miljacka rivier stroomt,

Zal iedereen zich afvragen wanneer,

In deze kleine, witte wereld,

De harten van twee elkaar weer zo zullen raken,

Dat zij hun liefde vóór de vlaggen zullen plaatsen.

Dus onthoudt ze, denk aan ze,

Zorg ervoor dat het jullie niet koud laat.

Is de lucht dan echt de enige plek,

Waar we één kunnen zijn?

Waar we samen kunnen zijn?

Helaas weet niemand tot op de dag van vandaag welke sniper hen heeft gedood. Hun liefde zal samen met hun verhaal voor eeuwig voort blijven leven en moge dat als een voorbeeld dienen voor ons allemaal. Als ik nu over deze brug loop, zal ik er door een andere bril naar kijken. Naast deze verhalen, zijn er veel meer gebeurtenissen waar nog vaak over wordt gesproken. Zo is het aanstaande zaterdag alweer 25 jaar geleden dat de genocide in Srebrenica plaats vond. Hierbij zijn er meer dan 8000 moslimmannen en -jongens vermoord binnen 3 dagen tijd. Tot op de dag van vandaag worden lichamen geïdentificeerd en zijn er familieleden die hun dierbare niet gevonden hebben. De dag waarop de genocide plaatsvond, is 11 juli, die nu de herdenkingsdag is geworden. Hier is ook een documentaire over op NPO 2 geweest: ‘De machteloze missie van de Dutchbat’. Naast die documentaire is er ook een podcast te luisteren via NPO Radio 1: ‘De val van Srebrenica’. Ik sta niet alleen aankomende zaterdag stil bij de tragedie, maar ik denk er elke dag over na. Je kunt een oorlog namelijk wel ontvluchten, maar het zal jou altijd achtervolgen. Zo zal deze geschiedenis mij helaas niet verlaten. Net zoals deze bijzondere verhalen.