Heb jij weleens nagedacht over de dood, de verschillende religies of waarom racisme in de 21e eeuw nog steeds bestaat? Binnen deze rubriek worden er verschillende onderwerpen en thema’s behandeld die ons allemaal bezighouden, maar waar we het niet zo snel over hebben. Als communicatieprofessionals moeten we in verbinding kunnen staan met iedereen en bepaalde boodschappen over kunnen brengen. Door verschillende perspectieven naast elkaar te houden wil ‘Hardop’ taboes verbreken en een middel zijn om het gesprek te starten.
Door: Alma Botic
Het is tijd voor alweer het 3e artikel van Hardop. Terwijl ik dit schrijf schiet ik even vol, want man ik kan niet beschrijven wat het onderwerp dat we vandaag bespreken met mij persoonlijk doet. Ik ben stil en staar uren naar een leeg blad, omdat ik gewoonweg niet weet wat ik moet zeggen, waar ik moet beginnen. Het doet best wel pijn namelijk. Soms kun je voor sommige onderwerpen geen redenatie en logica inzetten om het te begrijpen, maar daarom kun je het wel voelen. En dat maakt het niet minder echt.
De moord op George Floyd was heftig om te zien, maar dat is juist het probleem, dat ‘zien’. Dit soort situaties gebeuren helaas veel vaker in de wereld en zeker in Amerika. Het had alleen nog geen duidelijk beeld, geen duidelijke video die viral ging, met duidelijke gezichten en emoties, onmacht die je in dat filmpje letterlijk kon voelen. Toch kon ik niet begrijpen wat ik zag. Ik dacht te weten wat ik zag, maar ik begreep het niet. Dus allereerst: rest in peace George Floyd en alle andere slachtoffers die om zijn gekomen wegens politiegeweld en racisme.
De protesten die daarna overal ter wereld volgden, waren voor mij het mooiste wat ik ooit in mijn 21 jaar heb gezien. Filmpjes waarbij blank, getint, Aziatisch, Latijns-Amerikaans, Europees, islamitisch, christelijk, spiritueel, gay, transgender, vrouw en man allemaal naast elkaar stonden. In solidariteit of in strijd. Ik ben trots dat ik deel uit mag maken van deze generatie die samen met de donkere en gekleurde mensen binnen de samenleving vecht voor gelijkheid. En dat gaat nog verder dan kleur, racisme in het algemeen moet gewoon stoppen. Denk je bij het lezen: maar in Nederland zijn we toch hartstikke vrij en valt dat best wel mee? Schuif dan je eigen perspectief en gedachtes even opzij. Maak ruimte om te luisteren, te lezen en om te begrijpen. Heb jij weleens aan die Marokkaanse buurjongen gevraagd hoe vaak hij wordt aangehouden binnen 1 week tijd? Hoor jij van iemand met een Latijns-Amerikaanse achtergrond dat ze worden achtervolgd in supermarkten, omdat medewerkers denken dat ze zullen stelen? Weet jij hoe donkere mensen zich voelen als ze afgewezen worden voor een stage of baan vanwege hun huidskleur? Snap jij hoe een islamitisch iemand zich voelt als hij bij voorbaat als terrorist wordt gezien als hij op straat loopt in een gewaad? Racisme is diepgeworteld en iets wat continu op de wereld voort blijft leven als een cirkel die maar niet doorgebroken kan worden. Maar die doorbraak lijkt nu plaats te vinden, overal ter wereld en ook in Nederland. De #blackouttuesday leverde 28,8 miljoen posts op. Ik was 1 van die 28,8 miljoen. Het protest op de Dam was het begin, Den Haag volgde samen met Groningen en ook Rotterdam deed mee. De vraag is alleen: hoe gaan we verder? Hoe gaan we met al deze protesten zorgen voor de échte verandering? Ik ging in gesprek met Marije Brom, docente aan de Hogeschool Rotterdam. Ze heeft een passie voor technologie en was ook diep geraakt door de moord op George Floyd. Dat kon je ook wel lezen in haar zelfgeschreven artikel: ondertussen – spreken wij ons uit tegen racisme.
Kun je een korte introductie geven over wie je bent en wat je precies doet?
Ik ben Marije Brom en ik ben docent, maar ook onderzoeker bij de opleiding Communicatie. Ik geef vooral innovatieve vakken, omdat ik een digitale achtergrond heb en mijn passie bij ‘nieuwe’ dingen ligt. Zo houd ik me bezig met virtual influencers en weet ik ook veel van influencermarketing af. Nu kijk ik ook voor de Hogeschool Rotterdam naar hoe we artificial intelligence een plek kunnen geven binnen het onderwijs. Daarnaast woon ik in Rotterdam en word ik over het algemeen jonger geschat dan ik ben, want ik ben net 40 geworden en dat is hartstikke oud!
Ik ben wel erg benieuwd naar wat precies de aanleiding is om het eerdere stuk (ondertussen spreek ik me uit over racisme) te schrijven en waarom dit onderwerp je zo erg boeit?
De aanleiding was natuurlijk de moord op George Floyd. Inmiddels staat heel Instagram en alles er vol mee en weet iedereen wat er gebeurde. Maar ik was er al mee bezig sinds vorige week woensdag. Dat was het moment waarop het incident plaatsvond en ik het filmpje bekeek. En wat ik ook schreef; ik zag in eerste instantie niet zo goed wat ik zag. Ik vroeg me af wat dit nou was. Toen realiseerde ik me wat het was en dacht ik alleen maar: jeetje wat verschrikkelijk! Daarna ben ik door middel van allemaal hashtags gaan zoeken (#Icantbreathe, #GeorgeFloyd, #blacklivesmatter als kleine voorbeelden) om te kijken naar hoe de wereld met deze gebeurtenis omging. Op het moment dat ik het plaatje vond wat ik voor mijn artikel gebruikte, moest ik opeens huilen. Dat vond ik best raar. Het is gewoon in- en intriest. Het is nu wel weer zichtbaar gemaakt, maar eigenlijk is het heel moeilijk om als blanke vrouw hier iets van te zeggen en te vinden. Het is niet mijn verhaal. Racisme is een moeilijk onderwerp om te bespreken, want je kunt iets een verkeerde interpretatie geven. En vaak is het ook een genuanceerd probleem. Nu gaat het bijvoorbeeld over haat, maar het is geen haat. Het is meer dan haat, het is een politiek, economisch en cultureel probleem. Aangezien ik uit Utrecht kom – waar ik op een ‘zwarte’ school zat – kwam ik al vrij snel in contact met mensen van andere culturen. Ik heb in de Bijlmer gewerkt, ik heb in Londen gewoond, ik had een Ghanese vriendin en woonde samen met een Surinaamse en daar krijg je dan ook van alles van mee. Ook op de HR is het een mix van mensen die allemaal andere achtergronden hebben, maar wel gewoon Nederlands zijn. Er is een supergroot verschil dus wat je dan ziet. Tijdens mijn studie heb ik me ook heel erg bezig gehouden met multiculturalisme, zo werd dat vroeger nog genoemd. Ik studeerde in de tijd dat Pim Fortuyn werd vermoord en tijdens het schrijven van mijn scriptie werd Theo van Gogh vermoord. Ik schreef toen een scriptie over (lokale) media en FunX. Ik keek naar hoe de media het beeld in stand hielden van groepen mensen en de framing daaromheen. Door mijn interesse in dit onderwerp kwam ik er ook achter dat het verhaal vaak vanuit een ‘Westers perspectief’ wordt verteld. We hebben het namelijk over ‘etnische minderheden’ en dat slaat nergens op, want iedereen heeft een etnische achtergrond. Maar toch zit er een betekenis achter. Is iemand die wordt bestempeld als ‘minderheid’ ook minder dan? Nee, natuurlijk niet. Net zoals het begrip multiculturalisme. Weet je, leven wij in een multiculturele samenleving? Dat denk ik niet. We leven naast elkaar. Er zijn zo veel perspectieven en vaak hoor je alleen de oppervlakte en wordt er vaak betekenis gegeven vanuit één perspectief, namelijk een westers perspectief. Dit hoeft niet erg te zijn maar vaak wordt vergeten dat dit westers perspectief al lang niet meer kan bestaan ervan uitgaande dat onze geschiedenis al honderden jaren wordt gevormd door vele groepen met verhalen die ook onze Nederlandse identiteit vormen.
Komt de interesse voor het onderwerp ook vanuit een meer persoonlijk motief vandaan, of heeft het meer te maken met de confrontatie van jongs af aan met andere groepen mensen?
Ik vind het intrigerend hoe racisme ontstaat. Je wordt er namelijk niet mee geboren. En ook verwarrend. Zo was er bijvoorbeeld eerst een discussie over het feit dat je geen kleur mag zien en nu gaat het erover dat je dat juist wel moet zien. Ik heb denk ik niet altijd kleur gezien, want ik heb geprobeerd altijd van de persoon uit te gaan en niet zozeer van de groep. Maar ik zag ook de beperkingen, ook de andere kant. Soms kwamen bepaalde vooroordelen ergens vandaan. Het gesprek dat in Amerika aan de gang is, is een andere vorm van racisme dan wat er hier speelt. Daar is het geïnstitutionaliseerd, het zit echt in de politie en in de politiek en het is zo structureel. Al jaar en dag. Het is nu alleen zichtbaar gemaakt doordat de gebeurtenis met George Floyd is gefilmd. Het is echt een diepgeworteld probleem, hier ook, misschien minder geïnstitutionaliseerd, maar toch wel echt structureel. Dat zie je ook terug in de politiek. Maar goed, deze uitspraak is ook alleen maar vanuit mijn perspectief gedacht en gezegd, dus daar kan ik niet alles over zeggen en vinden. Daarnaast vind ik het ook een verdrietig onderwerp.
Waarom raakte dat filmpje je zo erg?
Omdat niemand het recht heeft om zoiets te doen! Ik kan er slecht tegen als iemand misbruik maakt van zijn positie. Ik heb ook een zwak voor underdogs, of mensen die gepest worden. Niemand heeft het recht om… uiteindelijk zijn we gewoon gelijk en dan heb ik er moeite mee om zoiets te zien.
Als we het hebben over racisme en instituties; een tijdje terug kwam naar buiten dat de Belastingdienst mensen met een dubbele nationaliteit beter en meer controleerde dan mensen met alleen de Nederlandse etniciteit. Dit deden ze vanuit de gedachte om fraude beter te voorkomen. Vind je zoiets ook vallen onder racisme, of begrijp je die gedachte ook ergens wel?
Dit is een vorm van racisme. Maar vaak is het in dit soort gevallen niet eens bewust. Het is gewoon zo’n opgebouwd systeem en waarschijnlijk is er gebruik gemaakt van kunstmatige intelligentie. Vervolgens is er een algoritme gemaakt/gevormd waar allemaal biassen inzitten. Dus het is niet gezegd dat die mensen bij de belastingdienst dit expres deden en allemaal een racist zijn, maar het is wel zeker een vorm van racisme.
Denk je dat het ook ergens komt door je opvoeding? Maakt het verschil wanneer Nederlandse kinderen in grote steden leven en bijvoorbeeld naar openbare scholen gaan? Daar zijn ze met kinderen van allerlei verschillende achtergronden en kan het dan bevorderen om dit als ‘normaal’ te zien?
Opvoeding speelt sowieso een rol, maar ik weet ook, omdat ik op een school heb gezeten met honderdduizend nationaliteiten, dat het niet altijd de makkelijkste scholen zijn. Je krijgt best veel over je heen. Dat heeft niet eens te maken met welke kleur je dan hebt, maar meer met klassen. Gemixte, multiculturele ‘zwarte’ scholen staan vaak op plekken waar meerdere problemen spelen, die vaak weinig te maken hebben met je ‘etnische’ achtergrond. Sociaal maatschappelijke problemen spelen een veel grotere rol. Qua schoolkeuze; dit is voor iedereen een persoonlijke keuze. Als voorbeeld: mijn schoonzusje kiest ervoor om haar kinderen op een multiculturele school te doen. Die staat erop. Ik heb voor praktisch gekozen en voor een school dichtbij mijn huis en die is nu dan niet per se gemixt. Ik ga dus niet zo ver als mijn schoonzusje om te kiezen voor een school die representatief is voor de stad Rotterdam. Ik weet ook niet of ik mijn kinderen alle ervaringen mee wil geven die ik heb meegemaakt op mijn middelbare school. In ieder geval niet nu op de basisschool. Later misschien wel. Opvoeding speelt aan de andere kant ook geen rol. Ik heb een zusje en een broertje en we zijn allemaal binnen één gezin opgegroeid en opgevoed. Mijn zusje en ik zaten op een gemixte school en mijn broertje niet. Daaruit blijkt wel dat mijn zusje en ik makkelijker omgaan met mensen met verschillende achtergronden dan mijn broertje. In dat opzicht denk ik wel dat het goed is om naar gemixte scholen te gaan, maar ik weet niet of het racisme oplost en altijd een positieve bijdrage levert. Het is wel goed om in je leven, zeker als je bijvoorbeeld in Rotterdam woont, te leren leven met heel veel verschillende mensen, want dat levert mooie dingen op. Als je uit een dorp komt diep in Drenthe, dan is het gewoon een ander verhaal.
De ervaringen binnen die scholen zijn soms naar, maar hoe zit dat, moet er een verschil komen in zo’n scholensysteem?
Het heeft vaak met andere maatschappelijke problemen te maken en niet met racisme binnen die scholen. Zoals ouders die altijd aan het werk zijn, te weinig geld hebben of met te veel mensen in huis wonen. Ik weet niet of de school verantwoordelijk is voor zoiets. Ik denk wel dat het goed is dat je met elkaar in gesprek gaat en blijft gaan. Ook aangeven dat je een ander niet begrijpt is belangrijk. Realiseer je dan ook dat ieder een bepaald perspectief heeft. Gesprekken stimuleren en kennis vergroten over racisme zou een belangrijk punt moeten worden op middelbare scholen en basisscholen, maar ook net zo goed op hogescholen en universiteiten. Wat ik al zei, vaak worden verhalen verteld vanuit één perspectief, maar er zijn meerdere perspectieven. Soms doen mensen dingen die je raar vindt, maar door met ze te praten snap je sneller waarom ze zo praten en waarom ze zo doen. Hierdoor kun je elkaar beter begrijpen.
Deze scholen en die problemen zorgen er wel voor dat er makkelijker bepaalde aannames gemaakt kunnen worden. Zo wordt er sneller gedacht dat iemand met een donkere huidskleur een ouder in de bijstand heeft. Die aannames zorgen wel voor het feit dat racisme in stand wordt gehouden. Denk je wel dat er scholen zijn waarbij docenten racistisch zijn richting leerlingen?
Ik denk dat docenten vooroordelen hebben. Het is soms niet bewust of kwaadwillig, maar komt dan wel voort uit onwetendheid. Net zoals ik eerder schreef over iemand die een opmerking maakte over de hoeveelheid ‘exotische studenten’ op de HR. Dat bedoelde ze niet kwaad, maar ze komt niet in contact met andere groepen mensen. Ze woont in een hele andere wereld en daardoor weet ze bepaalde dingen niet en hoe die over kunnen komen.
Onwetendheid zorgt er uiteindelijk voor dat je niet zo snel snapt hoe pijnlijk sommige opmerkingen kunnen zijn. Vooroordelen zijn part of our system, zo zijn we geprogrammeerd. Toch denk ik dat aannames gepaard met onwetendheid – hoe onbewust dan ook – wel pijnlijk kunnen zijn. Dan is het toch wel belangrijk om het gesprek vooral aan te gaan met elkaar. En dat ook te durven.
Durven het gesprek aan te gaan en het ook zichtbaar te laten maken. Durf je verhaal te vertellen. Het is mooi via social media nu, maar het is ook veilig om vanachter je telefoon je scherm zwart te maken en te denken: ‘dat is het’. Ik ben wel benieuwd naar wat er verder gebeurt. Ik uit me niet op Insta, ik schiet daar niks mee op. Ik probeer kleine handelingen te doen zoals studenten te helpen bij het zoeken van stages. Als zij daar moeite mee hebben zeg ik dat ze mij op moeten geven als referentie en door dat soort kleine handelingen te doen, hoop ik dat het in ieder geval verschil maakt voor die persoon. Zo beleef ik het allemaal niet passief via social media en weet ik dat ik toegevoegde waarde kan bieden voor tenminste één iemand.
Eén iemand kan nooit iedereen helpen, maar iedereen kan altijd iemand helpen. Zo denk ik ook dat kleine dingen het verschil kunnen maken. Denk je ook dat de protesten in Nederland echt verschil zullen maken?
Dat weet ik niet. Veel mensen zijn boos en gechoqueerd door wat er is gebeurd. Het is zichtbaar gemaakt, maar het probleem is niet opgelost. We staan nu wel op de Dam met zijn allen, maar staan we er dan straks ook voordat Sinterklaas weer aanmeert? Kijk de NPO heeft de keuze gemaakt om niet alle ‘zwarte’ pieten weg te laten de afgelopen jaren. En of het nou een volksfeest is ja of nee, het hele principe van zwarte piet is racistisch. Ik vind het ook fascinerend dat bijvoorbeeld de NPO een speciaal programma heeft opgezet voor jongeren in bijvoorbeeld de Bijlmer om ze een kans te geven zich te ontwikkelen binnen de mediawereld. Dan gaan ze er bij voorbaat al vanuit dat zij anders zijn. Er moet in enkele organisaties structureel iets veranderen. Dat heeft er wel mee te maken dat je je bewust moet zijn van je eigen vooroordelen en toch het gesprek aan moet blijven gaan. Racisme is een super gecompliceerd onderwerp. Het duurt lang, wordt niet opgelost en vaak gaat het weer in de doofpot. Het enige wat we kunnen hopen is dat er een nieuwe tijd is aangebroken en ik denk en hoop van wel. Dat begint wel met het accepteren dat racisme niet iets ver weg is. Het is ook hier, alleen vaak is het niet zichtbaar. Problemen moeten eerst zichtbaar gemaakt worden om vervolgens tot oplossingen te komen. Je weet wel, het verhaal van onbewust onbekwaam naar bewust en niet onbekwaam.
Tenslotte ben ik benieuwd naar je overall statement m.b.t. dit onderwerp. Heb je een bijpassende quote ter afsluiting hiervoor?
Ja, ik wil het volgende meegeven. Je kan nu wel stil blijven en denken dat het jouw probleem niet is, omdat je een blanke achtergrond hebt. Dat is niet waar, het gaat iedereen iets aan en iedereen kan iets aan het probleem doen. Het is te moeilijk om het aan 1 quote te wijden, behalve dan; als je nu stil blijft, geef je wel ergens aan toe. Durf je uit te spreken en probeer te erkennen dat het zo is. Het is niet één groep die discrimineert en daar moeten we met zijn allen wat aan doen om uiteindelijk verandering in te brengen.
Een bijzonder gesprek was dit. Ik vond het tof om zo’n eerlijke mening te horen van Marije, daar heb ik echt respect voor. Wat er nu gebeurt is inderdaad een druppel die de emmer doet overlopen. Wat in Amerika en in de rest van de wereld aan de gang is, duurt al veel te lang zo. Thank God dat er social media bestaan om zulke dingen te delen. Kijk wat voor wereldwijde protesten er nu zijn in Engeland, Frankrijk, Australië, Syrië, Duitsland en zo kan ik nog wel even doorgaan. Na deze eerlijke mening, volgt nu mijn perspectief op racisme.
Ik voel geen ‘wij’ en ‘zij’. Ik geloof namelijk alleen in een ‘wij’. Wij zijn namelijk inwoners van één planeet die we met zijn allen delen. Dat er iemand is geweest die opeens grenzen bepaalde of een bepaalde traditie ontwikkelde, is prima, maar ik laat mij niet definiëren. Ik wil niet dat mensen alleen denken aan het feit dat ik een moslim ben. Ik wil niet dat mensen associaties krijgen bij het horen van het feit dat ik uit een gezin kom van gevluchte ouders. Ik wil niet dat mensen mij beoordelen op het feit dat ik in Rotterdam-Zuid woon. Ik wil geen allochtoon zijn in het land waar ik ben geboren, Nederland. Ik heb daar allemaal niet voor gekozen namelijk. Door mij en anderen te definiëren verklein je het potentieel van wat iemand had kunnen zijn. Je beperkt iemand. Je houdt hem of haar klein. Je doet een ander pijn, omdat je ze laat denken dat ze minder waard zijn. Maar ik ben niet minder dan een ander. Ik ben veel meer dan die definities van wie ‘ik ben’. We ademen dezelfde lucht, we lopen op dezelfde grond en we hebben allemaal onze doelen in het leven. We delen allemaal liefde en vinden dat mooi om te zien. We vinden het belangrijk om voor zieke mensen te zorgen. We vinden het allemaal leuk om op het nieuwe jaar te wachten en met familie te zijn. Verschuif je ‘ik’ naar ‘wij’, dan vind je meer gelijkenissen dan je denkt.
Toen ik zo’n 10 jaar oud was, wist ik niet wat geloof was. Op een dag vroeg een klasgenootje aan mij welk geloof wij thuis aanhielden. Voor een kind dat hartstikke nieuwsgierig en leergierig was, kwam dit best hard aan, want ik wist niet wat dit betekende. Ik kon dat meisje geen antwoord geven. Toen ik thuiskwam, heb ik natuurlijk gelijk aan mijn ouders gevraagd wat ‘ik ben’. Nu weet ik dat het een bewuste keuze was van mijn ouders. Uit de angst en ervaringen die zij hadden meegemaakt, waren ze bang dat mij iets zou overkomen. Je weet zelf hoe kinderen zijn, die kunnen van alles roepen zonder te weten wat de gevolgen daarvan zijn. Zij waren bang dat ik zou zeggen dat ik ‘moslim ben’ en dat me daardoor iets zou overkomen. Dat hadden ze wel goed aangevoeld, want toen ik al iets ouder was, kreeg ik vaak racistische opmerkingen óver islamitische mensen te horen, zonder dat die mensen zich bewust waren van het feit dat ik er ‘ook één’ was. Daardoor kon ik er wel wat van zeggen. Dan kreeg ik de reactie: “ja, maar jij bent anders”. Hoezo? Waardoor ik wel en zij niet? Ook wilden mijn ouders niet dat ik mensen met andere religies en/of achtergronden anders zou behandelen, sterker nog, ze stonden erop dat ik ze altijd moest respecteren. Dus dat deed ik. Wel incasseerde ik vele grapjes. Als ik het relativeer, valt het best mee, wanneer ik hoor wat anderen naar hun hoofd geslingerd krijgen. Wat ik duidelijk wil maken is dat ik de gekleurde mensen binnen de samenleving wel echt begrijp. Maar aan de andere kant zal ik nooit weten hoe het voelt om als ‘anders’ bestempeld te worden vanwege mijn huidskleur. Dat is gewoon een ander verhaal. Dat is niet mijn verhaal of aan mij om te vertellen. Ik voel wel jullie pijn, maar ook jullie kracht. Onze kracht, beter gezegd. Het is genoeg nu. Ik sta naast jullie en met jullie. Iedereen die anders behandeld wordt wegens een ‘verschil’, moet geholpen worden. Ter ere van de donkere mensen in de samenleving, wil ik jullie iets laten zien. Ik las het volgende mooie gedicht van Gershwin Bonevacia, een stadsdichter:
George Floyd
Soms wil je de wereld in de grond begraven,
totdat de wereld van zichzelf genezen is.
Wil je op de Dam staan en schreeuwen:
‘Black lives matter.’
In de hoop dat jouw kinderen,
de kinderen van jouw kinderen
niet hoeven te opereren vanuit een
institutioneel racistisch systeem.
Soms kom je dingen tegen die je vanbinnen
proberen te breken, die je midden in jezelf
uit elkaar doen vallen,
maar vandaag plant ik mijn hart daarin.
Ik zal spreken, schrijven,
opstaan en eren.
Voor alle mensen die dagelijks ervaren
hoe het voelt om je bestaan te moeten doseren.
Toen ik klein was, wenste ik weleens
dat ik blond was met blauwe ogen,
was ik bang om te lijken op mezelf.
Vandaag ben ik niet bang meer,
zal ik niet meer wegkijken,
maar de samenleving verantwoordelijk stellen.
Verder wil ik dit graag afsluiten met een mooi nummer dat ik vandaag hoorde. Dit kun je hieronder terugvinden en beluisteren. Als je het echt wil begrijpen, hoe zij zich voelen, raad ik je dit zeker aan. Het feit is dat ik begrijp dat ik het nooit zal begrijpen, maar wel voel dat het niet oké is. Waarom hebben we het over het leven wat we ‘hebben’ en niet over het leven wat we allemaal ‘zijn’? Waarom zijn al die definities nodig? Ik kies ervoor om ‘mens’ en dat ‘leven’ te zijn en anderen ook zo te zien. Dus zul jij mij zo accepteren, net zoals ik jou accepteer? #blacklivesmatter
Reacties
Er zijn nog geen reacties geplaatst.