Als toekomstige communicatieprofessionals doen wij studenten kennis op over marketing, en dan met name communicatiemarketing. Er zijn diverse soorten strategieën om mensen te bereiken en omzet te genereren. Helaas zijn niet alle strategieën even ethisch verantwoord, of ze zijn zelfs illegaal. Hierbij wordt gekeken naar multi-level marketing (MLM in het kort), ook wel network marketing of direct sales genoemd. Vaak wordt MLM geassocieerd met de illegale piramide- en ponzifraude. Weet jij deze te onderscheiden en illegaliteit te vermijden?
Door: Lisa Suttorp
Piramide-marketing
Als eerst moeten twee termen gedefinieerd worden voordat je een goed beeld hebt van MLM. De eerste term is piramide-marketing, ofwel een piramide-schema of piramidefraude. In een piramide-schema proberen deelnemers geld te verdienen door nieuwe mensen te werven. Stel, je hebt Mike die werkt bij een bedrijf dat aan piramidefraude doet. Hij overtuigt zijn beste vriend Tim om te investeren in het bedrijf. Mike vertelt hem dat hij rijk kan worden en prijzen kan winnen zonder veel moeite te doen. Het enige wat Tim moet doen, is nog zes andere deelnemers vinden. Tim vindt het voorstel van Mike wel aantrekkelijk en hij investeert dan ook in het bedrijf. Mike staat nu boven Tim in de piramide en verdient geld aan zijn investeringen. Vervolgens moet Tim nieuwe mensen zoeken om te investeren, maar hier heeft hij moeite mee. Er zijn nog duizenden anderen in dezelfde positie, die ook zes mensen zoeken. Elke laag in de piramide verkleint het aantal potentiële deelnemers significant. Even later kunnen er geen nieuwe mensen worden gevonden en komt er geen geld meer binnen. De piramide stort in (Bloomenthal, 2021).
Personen die piramide-schema’s promoten beloven veel geld terug binnen een korte tijd. Er worden vaak geen echte producten of diensten verkocht met piramide-marketing. Deze vorm van marketing is illegaal en de piramides zullen uiteindelijk altijd instorten. De investeerders zullen hun geld verliezen, maar de mensen aan de top blijven verdienen (Federal Trade Commission, 2021).
Ponzi-schema
Ponzi-schema’s, ook wel ponzifraude genoemd, hebben ook te maken met MLM en lijken erg op piramide-schema’s. Deze ponzi-schema’s zijn ook illegaal. In een ponzi-schema wordt een huidige investeerder betaald met geld van nieuwe investeerders. Mensen die zo’n schema organiseren beloven dat je je geld terugkrijgt met weinig of geen risico. De organisatoren investeren zelf geen geld. Het geld dat zij binnenkrijgen geven zij deels aan de vroegere investeerders en houden zij deels zelf. Een ponzi-schema lijkt dus redelijk veel op een piramide-schema. Het verschil tussen de twee is dat er bij een ponzi-schema alleen wordt geïnvesteerd om geld te verdienen. Bij een piramide-schema ligt de focus op het werven van nieuwe mensen om geld te verdienen (Investor.gov, z.d.-a).
MLM
Nu het duidelijk is wat piramide-schema’s en ponzi-schema’s zijn, kunnen we verder kijken naar MLM. Multi-level marketing is een strategie die zich in het grijze gebied tussen traditionele directe marketing en een piramide-schema bevindt. Het is een verkoopconstructie waarbij je producten bij een bedrijf aankoopt, om die vervolgens aan vrienden en kennissen door te verkopen. De producten zijn niet te vinden in winkels, alleen via MLM-verkopers. Hier is niets ergs aan op te merken en daarom is MLM ook legaal. Het wordt pas illegaal wanneer de nadruk begint te komen op het binnenhalen van nieuwe mensen. Piramide-schema’s gebruiken MLM als een masker, waardoor het vaak moeilijk is om de legale MLM en illegale piramide-schema’s te onderscheiden. Als een MLM-praktijk geen piramide-schema is, zal het je betalen gebaseerd op je verkopen aan klanten zonder nieuwe mensen te hoeven werven (Boon, 2021; Investor.gov, z.d.-b).
Hoe herken je illegale MLM?
Bekende MLM-voorbeelden in praktijk zijn Avon, Amway, Young Living en Herbalife. Misschien herken je sommige namen wel. Ze hebben al aardig wat rechtszaken op hun naam staan. De producten of diensten die MLM-bedrijven verkopen kunnen erg variëren, maar het zijn vaak voedingssupplementen, make-up, kleren, essentiële oliën, huidverzorging en parfum. Mensen worden binnengehaald door iemand uit hun netwerk, bijvoorbeeld vrienden of familie. Meestal raadt deze “vriend” je een bepaald product aan en verkoopt hij het dan als iets geweldigs. Hier lees je een voorbeeld. Tegelijkertijd promoot deze vriend het bedrijf waarvoor hij werkt. Hij maakt beloftes over wat je kunt verdienen als je meedoet, bijvoorbeeld dat je €100.000 verdient door lekker op de bank te zitten. Hij zet je onder druk om de kans nú te grijpen. Bovendien heeft je vriend het over zakelijke kansen, financiële vrijheid, online geld verdienen, geen opleiding nodig hebben, entrepreneur zijn, positiviteit, investeren en vertelt hij een leuk verhaal over hoe hij eerst was zoals jij (Federal Trade Commission, 2021).
Als je interesse hebt, kun je een duur starterspakket aanschaffen. Je kunt trainingen volgen en naar seminars gaan. Het communitygevoel van het bedrijf vind je erg fijn. Je wordt aangeraden om zoveel mogelijk aandelen te kopen, want dat hoort erbij. Er wordt verteld dat je een groot bedrag gaat verdienen wanneer je een bepaald aantal mensen werft. Ook worden er succesverhalen gedeeld van mensen binnen het bedrijf die nu stinkend rijk zijn. Je besluit op sociale media vrienden te zoeken om mee te doen, maar deze willen niets van je verhaal horen. Er wordt tegen je gezegd dat je andere vrienden moet zoeken en dat je het wel kunt maken. “Investeer nog wat meer in het bedrijf…”
Gelukkig ben ik zelf nog niet in aanmerking gekomen met MLM. Als iemand mij probeert te overtuigen, weet ik in ieder geval wel waar ik op moet letten om vervolgens nee te zeggen. Ik snap wel waarom mensen erin worden meegesleurd, omdat het vaak een kennis van je is die het promoot. Hoogstwaarschijnlijk weet deze kennis ook niet van de gevolgen. Ik zou een hechte vriend eerder vertrouwen, dan een willekeurig iemand in een tv-reclame. Wanneer je erachter komt dat er iets niet klopt, ben je al aardig wat geld kwijt. Bedrijven die doen aan MLM hebben een slechte naam, vanwege de negatieve gevolgen die ze kunnen hebben op iemands leven. Terecht ook. Het is aan de andere kant wel jammer voor de bedrijven die simpelweg alleen willen doorverkopen en dus legaal zijn.
Wil je hier nog meer over weten? Kijk deze video over Unilever!
Gebruikte bronnen ter ondersteuning
Bloomenthal, A. (2021, 29 juni). Pyramid Scheme Defubutuib. Investopedia. Geraadpleegd op 17 december 2021, van https://www.investopedia.com/insights/what-is-a-pyramid-scheme/
Boon, S. (2021, 3 mei). Piramidespel en MLM: wat is het verschil en hoe herken je ze? Jan Modaal. Geraadpleegd op 14 december 2021, van https://ikbenjanmodaal.nl/piramidespel-en-mlm-hoe-herkennen/
Federal Trade Commission. (2021, 2 december). Multi-Level Marketing Businesses and Pyramid Schemes. Consumer Information. Geraadpleegd op 14 december 2021, van https://www.consumer.ftc.gov/articles/multi-level-marketing-businesses-and-pyramid-schemes
Investor.gov. (z.d.-a). Ponzi Scheme | Investor.gov. Geraadpleegd op 17 december 2021, van https://www.investor.gov/protect-your-investments/fraud/types-fraud/ponzi-scheme
Investor.gov. (z.d.-b). Pyramid Schemes | Investor.gov. Geraadpleegd op 17 december 2021, van https://www.investor.gov/protect-your-investments/fraud/types-fraud/pyramid-schemes
Reacties
Er zijn nog geen reacties geplaatst.