#33 Ondertussen – weet ik het zeker: PAIN IS NOT A STORY

In deze rubriek delen we verhalen. Want verhalen vertellen is leuk. Ze verbinden en je kan er bruggen mee slaan. Maar verhalen hebben ook een keerzijde. Een paar weken geleden werd de documentaire HEEL HOLLAND ZOEKT (HUMAN) uitgezonden. Docente Agaath Flikweert zoomt in op verdwijning van de broertjes Ruben en Julian. En op hun moeder. Wat doet het me je als je publiek bezit wordt?

Zaterdagavond. Ik kijk nog even op mijn telefoon. Een paar berichtjes. Een van een oud-student. Ze laat me weten dat er een documentaire van Ruben en Julian op televisie is geweest. Of ik ‘m ook gezien heb? Of misschien wil zien?

Nee, ik heb de documentaire ‘Heel Holland zoekt’ niet gezien. Ik wist ook niet dat die gemaakt was. Het is alweer vijf jaar geleden. Maar sommige gebeurtenissen en gesprekken vergeet je nooit. De moeder van Ruben en Julian is haar nicht. We hebben het er de afgelopen jaren al vaker met elkaar over gehad. Over de negatieve rol die de media destijds speelden bij de verdwijning van beide jongetjes die – zo later bleek – door hun vader om het leven waren gebracht. Het had een ongelooflijke impact gehad op haar en haar familie. Onbegrijpelijk vond ze de wijze waarop de media de privacy van de familie hadden geschonden. Schaamteloos.

Ook vorig jaar hadden we nog even contact. Ik kwam de verdwijning van de beide broertjes tegen in een studieboek. Als case. Om learnings uit te trekken als het gaat om de inzet van social media binnen publieke communicatie. Ik voelde direct de afkeer en vroeg me af of de familie dit wel zou weten? Nee, dus.

Bewondering
Eerlijk gezegd moet ik wel al mijn moed verzamelen om de documentaire te kijken. Ik had onze gesprekken destijds al zo ingrijpend gevonden. En ook nu geeft ze aan dat de beelden nog steeds zo verdrietig zijn om te zien. Maar wat ze wél mooi vindt, is dat haar nicht nu haar verhaal heeft gedaan. En dat de media nu ook wel hebben ingezien dat hun handelen destijds niet de hoofdprijs verdiende. Dat laatste is nog maar heel zachtjes uitgedrukt.

Ik kijk en luister naar de moeder van Ruben en Julian. Met de minuut groeit mijn bewondering. Ik hoop dat ze de kracht die ze aan alle kanten uitstraalt, zelf ook voelt. Ze vertelt wat het voor haar heeft betekend toen heel Nederland met haar zoontjes ‘aan de haal ging’ en zij publiek bezit werd. Indrukwekkend om te zien hoe dicht ze bij zichzelf blijft als ze reflecteert op de rol van de media en tal van andere instanties die bij de verdwijning betrokken waren.

Want wat een missers zijn er gemaakt. Te veel om op te noemen. Een paar momenten in de documentaire blijven hangen. Bijvoorbeeld het beeld van de vrouw die de zoektochten naar de beide jongetjes organiseerde. Ze was teleurgesteld toen ze niet op de begrafenis van Julian en Ruben mocht komen. Ze maakte door haar inspanningen – even in mijn woorden – ‘toch ook onderdeel uit van het verhaal’?
Of die familierechercheur die de moeder van Ruben en Julian bijstond tijdens de dagen van de vermissing. Hij was een vertrouwenspersoon maar vertelt later zonder enige schroom op televisie wat er zich in het huis van de familie heeft afgespeeld. Onbegrijpelijk.
Maar ook de vraag van Libelle. Of de moeder van Ruben en Julian haar verhaal in het kerstnummer wil doen……

Herinneringen
Ik blijf stil zitten wanneer de documentaire is afgelopen. Opeens komt er een herinnering terug. Opeens wordt het me duidelijk waarom ik deze documentaire zo ontluisterend vind, waarom ik me er zo boos over maak.

Ik was 37 toen mijn eigen man overleed. Een auto-ongeluk in Oostenrijk. De kinderen waren 5 en 1. Met de jongste ging ik altijd naar babyzwemmen en na een week of wat besloot ik dit weer op te pakken. Hoe lastig ook, het was té leuk om te laten liggen. Toen ik in het zwembad aankwam, had ik natuurlijk wat uit te leggen. Waar was ik geweest die laatste paar weken? Was mijn zoontje soms ziek geweest? Hortend en stotend vertelde ik wat er gebeurd was aan een vader die naast me zat. Ik durfde hem nauwelijks aan te kijken. Zijn reactie kwam misschien daardoor nog wel harder binnen:
“Aaaah natuurlijk, maar dat verhaal ken ik!”

Ik voelde de grond onder mijn voeten wegzakken. “Verhaal????” dacht ik nog.

Wat mij betreft is Heel Holland zoekt (HUMAN) verplichte kost voor iedere communicatiestudent. Zodat je weet dat privacy een heilig goed is. Zodat je weet waarom je respect moet hebben voor het ‘verhaal’ van een ander. Zodat je weet waarom het van groot belang is dat je – zeker als communicatieprofessional – over een goed ontwikkeld empathisch vermogen beschikt. Voor eens en voor altijd: PAIN IS NOT A STORY!