#67 Ondertussen – dreef de discussie ons uit elkaar

Het waren me de weekjes wel. Ik had niet vermoed dat een beweging als #blacklivesmatter zo’n enorme indruk op me zou maken. Misschien kwam het ook omdat het thuiswerken me behoorlijk begon op te breken. Zo zag ik – in mijn uppie achter de computer – de meest uiteenlopende meningen in niet mis te verstane bewoordingen voorbijkomen. Op de sociale kanalen ging het los. Ik kon er ’s avonds maar moeilijk van in slaap komen. Wat een emoties. Soms klikte ik door, nieuwsgierig naar de mensen die erachter schuilgingen. Het werd een discussie die ons langer hoe meer uit elkaar leek te drijven. En ja, daar werd ik best somber van.

Maar wat me ook frustreerde? Ik kon er niet mee uit de voeten. Ik wilde er graag ook iets over zeggen. Laten weten hoe ik erin stond en daarmee wellicht een positieve bijdrage in deze hele discussie leveren. In mijn hoofd stelde ik tal van berichten op. Zonder ze ooit te plaatsen. Altijd weer die twijfel. Vroeg me vaak af of mijn mening er wel toe deed. Of dat mijn woorden misschien juist weer voor wat extra olie op het vuur zouden zorgen. En op dat laatste zat ik nu net helemaal niet te wachten.

Hammerfest
Ik bleef dus stil, afwachtend. Met het uiten van mijn mening althans. Ondertussen probeerde ik bij tal van ervaringsdeskundigen mijn licht op te steken. Bij Baba Touré bijvoorbeeld, co-founder & managing director van Hammerfest, één van weinige gekleurde reclamemensen in ons vak zo bleek. Hij schreef een blog over zijn ervaringen. Situaties waar hij al jaren tegen aanliep, maar waar hij nauwelijks in gehoord werd. Hij nam jaren geleden het heft in eigen handen en besloot het bureau Hammerfest op te richten. Een bureau met aandacht voor diversiteit in de samenleving. Een bureau waarbinnen niemand wordt uitgesloten op basis van geloof, ras of kleur. Zijn statement binnen deze discussie is duidelijk: neem als professional positie in. Zorg als bedrijf of bureau bijvoorbeeld voor meer kleur – en dan in de breedste betekenis van het woord – in je personeelsbestand. Maar zorg vooral ook voor meer diversiteit in het werk dat gemaakt wordt. Als we de maatschappij zo eenzijdig blijven weergeven in al die content die we produceren, zullen we onderhuids de discriminatie blijven voeden.

Ik sprak Baba kort. Hij maakte indruk, maar gaf ook duidelijk aan de oplossingen niet op zak te hebben. De online petitie, een initiatief van collega Arno Peperkoorn, ziet hij als een eerste aanzet. Maar daarmee zijn we er nog niet. De discussie vereist een ommekeer in denken, de wil om te reflecteren op wat je doet en denkt en daarin te willen veranderen. De bereidheid dat je je daarbij ook laat voeden door de mening van een ander. En ja, daar ligt ook zeker een taak voor het onderwijs. Misschien ligt daar zelfs de basis.

Danny
En toen was daar de blog van Danny. Gepubliceerd in Profielen, het onafhankelijke nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam. Danny geeft aan dat hij eigenlijk nooit heeft meegemaakt of gehoord ‘dat mensen racistisch bejegend werden’ en stelt dat ‘als iets niet lukt, dat toch vooral aan jezelf ligt’. Dat de bijdrage van Danny tot veel commotie zou leiden, was vanaf het begin duidelijk.

Vrijheid van meningsuiting, stelde Profielen. En ja, hoe blij dat we dit recht hebben, dat eenieder van ons het recht heeft om zich te uiten in dat wat hij denkt of voelt. Dat je geen blad voor mond hoeft te nemen als het om je mening gaat.
Maar aan die vrijheid van meningsuiting zit wat mij betreft ook een belangrijke voorwaarde. Dat je bereid bent om te luisteren naar een ander én dat je je daadwerkelijk in de mening van die ander verdiept.

Toch herkende ik me ook in de ontkenning van Danny. Ook ik ben er vast van overtuigd geweest dat er bij ons op school geen plaats was voor racisme of discriminatie. Totdat ik ruim een jaar geleden door een student werd aangesproken op uitspraken die ik – geheel onbedoeld – had gedaan. In haar ogen waren ze discriminerend en zelfs racistisch. Het was een pijnlijk moment. Maar het heeft haar en mij enorm veel gebracht. We hebben gesprekken gevoerd, elkaar brieven geschreven. Steeds meer gingen we het over onze overeenkomsten hebben in plaats van onze verschillen. Uiteindelijk mochten we ons verhaal doen voor alle eerstejaarsstudenten. En heel opvallend, in die verhalen ging het niet om wie er gelijk had. We stonden zij aan zij, blikten terug op de situatie, eenieder vanuit een eigen perspectief. Door alle gesprekken hadden we elkaar leren verstaan. En daarmee konden we verder.

Uitnodiging voor een gesprek
De storm is inmiddels misschien wat gaan liggen. Maar klaar zijn we nog niet. Ik hoop oprecht dat we hebben ingezien dat het niets wordt als we tegenover elkaar blijven staan. Dat nu het moment is aangebroken dat we naar elkaar kunnen gaan luisteren. Zonder daar direct een eigen mening tegenover te stellen. Geen publiek debat meer, maar het persoonlijke gesprek. De hogeschool heeft ons tot dat gesprek opgeroepen. Mocht je je nog niet hebben opgegeven, dat kan altijd. Ook na de zomervakantie gaan deze gesprekken nog door.

Ten slotte: we leiden op tot Smart Connectors, communicatieprofessionals die bruggen weten te slaan, vooral als het gaat tussen andersdenkenden. En daarmee leggen we de lat hoog in deze tijd, ook intern, binnen onze opleiding. Onderwijs dat doen we samen en daar kan en mag geen kleur, godsdienst, ras of culturele achtergrond tussen staan.
Maar verbinden is en blijft ook mensenwerk. Het gaat niet per definitie goed en je moet erin blijven investeren. Ook dat besef is er. Daarom: heb jij op de een of andere manier het idee dat we in die verbinding  tekortschieten, dan nodigen we je uit om ons daarop aan te spreken. We zullen luisteren. Zonder te oordelen.

Om vervolgens te bepalen hoe we daarin op kunnen trekken. Samen!

In aanvulling op de bovenstaande oproep. Mirjam den Boer, opleidingsmanager van de opleiding Communicatie, start een inloopspreekuur. De uitnodiging hiervoor krijg je via de mail of heb je al gekregen.  Je kunt natuurlijk ook de schrijver van deze blog mailen (houaa@hr.nl).