Smart Words – Inclusief communiceren

Hoe toegankelijk is je communicatie in een samenleving die steeds diverser wordt? Hoe kan je stereotyperingen vermijden en als merk toch relevant blijven? Het boek ‘Inclusieve Communicatie’ van Hanan Challouki biedt je handvatten om inclusiever te gaan communiceren. Een must read. In welke tak van sport je je binnen de communicatie ook bevindt.

Door: Agaath Flikweert (tekst) en Fatih Hijnen (beeld)

Eerst maar eens terug naar de basis. Inclusieve communicatie. Waarover hebben we het dan? Vrij vertaald: hoe kan je je communicatie zo toegankelijk maken dat iedereen – met welke achtergrond dan ook – zich in een boodschap kan herkennen, zich erdoor aangesproken voelt. Communicatie waarbinnen de inzet positieve communicatie is, vrij van stereotypen.

Not done
Een mond vol. Ik weet het. Maar kijk eens mee naar de volgende commercial. Om je bewust te maken hoe belangrijk het is om vanuit verschillende perspectieven naar de wereld om je heen te kijken. Zeker als communicatieprof.

Zo weinig respect hebben voor je ouders is binnen de Antilliaanse gemeenschap not done. Of zoals een van mijn studenten in de klas opmerkte: “Bij mijn ouders had ik die eerste verdieping echt niet gehaald!” En daarmee was in een keer duidelijk dat de makers van deze commercial de plank goed mis hadden geslagen.

In het boek zegt Hanan hier het volgende over: ‘Dit is vaak waar het schoentje wringt. Iedereen wil zoveel mogelijk mensen bereiken, maar diverse mensen betrekken bij de creatie van communicatie of marketing, dat ligt door het gebrek aan diversiteit in de creatieve sector al iets moeilijker. Om een diverse groep mensen te bereiken, heb je echter een divers team nodig. Inclusieve communicatie vereist een scala aan perspectieven en referentiekaders.’

Een belangrijk streven dus, die diversiteit in de communicatiebranche. En als je het mij vraagt hebben we dan hier in Rotterdam letterlijk en figuurlijk goud in handen. Go for it!

Maar er is meer….
Als we het hebben over inclusiviteit en diversiteit gaat het natuurlijk niet alleen over etniciteit. Er zijn nog tal van andere identiteitselementen (gender, religie, seksuele geaardheid, een fysieke of mentale beperking, economische status etc.) waarop je van elkaar kan verschillen. Sterker nog, zelfs binnen één persoon kunnen de idententiteitselementen op verschillende manieren samenkomen. Omdat het onmogelijk is de samenleving in al haar diversiteit te bespreken, beperkt Hanan Challouki zich er tot drie: etnische diversiteit, gender en mensen met een beperking. Omdat juist deze drie een grote impact hebben op communicatie volgens Hanan.

Wat volgt is een praktisch én strategisch stappenplan om ervoor te zorgen dat je een ‘inclusief doelpubliek’ bereikt. Aandacht ook voor drie belangrijke waarden die ten grondslag liggen aan een inclusieve communicatiestrategie: authenticiteit, moed en transparantie.

Drempels
Inclusieve communicatie blijkt jammer genoeg nog te vaak het werk van pioniers. Volgens Challouki zijn er nog wel een aantal drempels die we in de praktijk van alledag tegenkomen. Een ervan wil ik hier noemen: diversiteit is nog steeds een thema dat ongemakkelijk voelt, een thema dat we liever uit de weg gaan of waar we ietwat verkrampt op reageren. Vaak uit angst om fouten te maken. Toch is het gezien de huidige actualiteit geen onderwerp meer dat we links kunnen laten liggen. Dat we in dat gesprek fouten zullen maken, staat vast. Misschien moeten we dat ook voor lief nemen. Juist omdat we ook weten dat een ieder van ons nu eenmaal leeft met onbewuste vooroordelen. Maar het gesprek over die vooroordelen, over dat ongemak zal gevoerd moeten worden. Met respect naar elkaar. Dan kunnen we met elkaar die verbinding aangaan.

Ten slotte
Dank aan Hanan Challouki. Voor haar boek, waarin deze drempels worden besproken en waarmee ze ons daadwerkelijk handvatten geeft om inclusieve communicatie op te pakken binnen welk communicatietraject dan ook. Dank ook voor de laatste vooral relativerende woorden in haar boek. Hanan bendarukt dat het namelijk niet mogelijk is om 100% inclusief te zijn. Ze ziet inclusiviteit als ‘een pad zonder einde’ of een ‘spel dat je nooit uitspeelt’. Er zullen voortdurend nieuwe debatten ontstaan die oude discussies vervangen. Identiteitselementen waar we eerder nog niet bij stilstonden, kunnen zich opeens manifesteren. Waar het er volgens de schrijfster om gaat is dat jij er als organisatie of als communicatieprofessional inclusief over kunt communiceren.  Op die manier kan je als organisatie of persoon relevant blijven in een superdiverse samenleving.