Smart Words – Homo Deus

IN DE RUBRIEK SMART WORDS GEEFT STEEDS IEMAND ANDERS EEN TIP VOOR EEN INTERESSANT BOEK. EEN BOEK DAT JE INSPIRATIE EN INZICHTEN GEEFT, JE AAN HET DENKEN ZET. DIT KEER VERTELT DOCENTE IRIS WITHUIS OVER HET BOEK DAT DEZE ZOMERVAKANTIE IN HAAR KOFFER ZIT; HOMO DEUS.

In het boek Homo Deus beschrijft de Israëlische historicus Yuval Noah Harari de volgende stap in onze evolutie. Wat staat de mens te wachten in de toekomst? Harari gaat in op hoe het humanisme, een vorm van levensbeschouwing waarin de mens de hoogste autoriteit heeft, plaats moet maken voor een wereld waarin data en algoritmen het straks voor het zeggen hebben.

We willen allemaal langer en gelukkiger leven. En we produceren met z’n allen dagelijks ontzettend veel data. Deze data, en allerlei technologische ontwikkelingen op het gebied van genetica, biotechnologie en informatica maken het mogelijk om aan de mens te sleutelen. Volgens Harari zal er daardoor in de toekomst onherroepelijk een soort supermens ontstaan; een sterke, lang levende, hyperintelligente godmens (homo deus, dus). De mens zal gezien worden als een samenspel van biochemie en neurologische algoritmes en niet meer als een bewust individu met eigen opvattingen.

Natuurlijk is de toekomst nooit daadwerkelijk te voorspellen, maar Harari gelooft oprecht dat er iets fundamenteels zal gaan veranderen in ons wereldbeeld. En het is een vrij onheilspellend toekomstbeeld, dat hij schetst. Hij maakt zich met name zorgen om de snelle ontwikkeling van informatietechnologie die volgens hem zal leiden tot het ‘dataïsme’, waarbij ieder mens wordt ontleed, van zijn koopgedrag tot aan zijn medische geschiedenis. En dit alles bovendien met een grote voorspellende kracht.

Dit systeem is nu al zichtbaar in bijvoorbeeld online advertentiemachines. Maar ook zijn computers al heel goed in het schrijven van muziek, nemen zij eenvoudig werk van ons over en verslaan ze echte mensen in spelprogramma’s. Straks zullen ook voor complexe werkzaamheden computers worden ingeschakeld. Het systeem zal ons bovendien beter kunnen voorspellen dan wij zelf ooit zullen kunnen. Algoritmen zullen steeds beter weten wat wij voelen, zij kennen ons straks beter dan wij onszelf kennen. Daarmee komt volgens Harari het einde van de homo sapiens in zicht; de mens zoals wij die nu kennen.

“In de 21^e eeuw zal de hoogste autoriteit terugkeren naar de clouds, en daar bedoel ik niet God mee, maar de clouds van Microsoft, Google en Facebook.” – Yuval Noah Harari

De in het verleden drie grootste vijanden van de mens; oorlog, ziekte en honger, hebben we in de 21^e eeuw overwonnen. Dat danken we aan de industriële- en wetenschappelijke revolutie. En juist deze revolutie is wat onze huidige beschaving steeds verder aan het wankelen brengt. Harari stelt de vraag wie of wat de meest grote veranderingen in de 21^e eeuw teweeg zal brengen, Google of IS? We zouden ons volgens hem meer zorgen moeten maken om wat zich afspeelt in Silicon Valley, waar hightech goeroes allerlei nieuwe religies aan het ontwikkelen zijn die niets met God en alles met technologie te maken hebben.

Harari sluit in zijn conclusie af met een aantal vragen ter overdenking.

1. Is leven echt alleen maar informatieverwerking?
2. Wat is belangrijker: intelligentie of bewustzijn?
3. Wat gebeurt er met onze samenleving en dagelijks leven als niet-bewuste, maar hyperintelligente algoritmen ons beter kennen dan wij onszelf kennen?

Food for thought!