De Week van.. Annie M.G. Schmidt

Zo’n beetje elke dag heeft tegenwoordig een eigen thema. Geclaimd door een merk, branche, dier of koning. Neem de Dag van de bouw, de Fiets-naar-je-werkdag, Record Store Day, vaderdag, Koningsdag. En natuurlijk de teek… die heeft zelfs z’n eigen week. In deze rubriek kapen we al die dagen weer terug. In deze editie vertelt Kim Stolk over de Annie M.G. Schmidt Week, die nog tot 28 mei plaatsvindt.

Floddertje, Pluk, Otje, Abeltje. Wie kent ze niet? Het zijn iconen uit onze kindertijd. Mijn broer en ik verslonden de boeken, de juf las eruit voor. In de auto luisterden we naar het boek op een cassetteband en later was Otje zelfs een vleesgeworden meiske in de gelijknamige tv-serie. Hele generaties groei(d)en op met de olijke en avontuurlijke typetjes uit de boeken van Annie M.G. Schmidt. Laten we Jip & Janneke niet vergeten. Hoe knap is het dat de verhalen van Annie M.G. Schmidt nog steeds relevant zijn en steengoed passen in de tijdgeest? Kortom: wat is het geheim achter de verhalenmachine van Annie M.G. Schmidt?

Ik ben Kim en ik houd mijn spreekbeurt over..
De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik altijd een bovenmatige interesse heb gehad voor deze kinderboekenschrijfster. Ik hield mijn spreekbeurt over haar (ze was toen net overleden, in 1995) en ik verslond haar biografie (van mijn favoriete auteur Annejet van der Zijl). Wat een bijzondere en krachtige vrouw. Wat een rumoerig leven, wat een durf.

1. Haar tijd vooruit
Annie was nogal een vrije geest. Ze was het liefst ongebonden én behoorlijk eigenwijs. In haar verhalen voor kinderen en volwassenen was ze haar tijd vooruit en liet ze haar creativiteit de vrije loop. Ze schroomde niet om op het randje van deugdelijk taalgebruik te gaan zitten. Haar woordkeuze werd dikwijls pittig of vooruitstrevend genoemd. Zo sprak ze in de jaren vijftig in een toneelstuk over ‘een schop onder zijn achterwerk’. Het publiek sloeg steil achterover, mensen verlieten verontwaardigd de zaal. Nu denken we weemoedig terug aan dergelijke scheldwoorden…

2.Kinderlijk onbevangen
Eén van haar geheimen is de kinderlijke onbevangenheid die ze tot haar dood bij zich droeg. Het maakte haar een weergaloos kinderboekenschrijfster, maar het maakte ook dat haar volwassen leven ronduit roerig was. Ze maakte controversiële keuzes in haar werk- en privéleven, doordat ze de wereld leek te bezien vanuit de ogen van een kind. Die keuzes werden haar niet altijd in dank afgenomen. Die kinderlijkheid en weerstand tegen het volwassen leven klonken in veel van haar versjes door. Neem bijvoorbeeld de volgende:

“Dit is het land, waar grote mensen wonen.
Je hoeft er nog niet in: het is er boos.
Er zijn geen feeën meer, er zijn hormonen,
en altijd is er weer wat anders loos.”

3. Komisch-tegendraads
Yep, dat blijkt al uit bovenstaand versje. Stiekem was ze ontzettend eigenwijs en nogal tegendraads. Met haar verhalen druiste ze regelmatig in tegen dat wat als deugdelijk en maatschappelijk verantwoord werd betiteld. Ze durfde het gewoon neer te pennen, zij het met een komische twist. Al haar typetjes waren stiekem ondeugende kindjes, die allemaal iets uitvraten wat niet mocht. En waar je normaal gesproken straf krijgt voor dergelijke daden, daar brengt het de Otjes en Abeltjes vaak juist verder. Het geeft een onverwachte draai in het verhaal. Annie was in alles tegendraads, maar ze wist het zo te verwoorden dat ze bij elke lezer een glimlach op het gezicht toverde.