Uitgelicht – Betteke van Ruler over de kern van het communicatievak

Het belang van goede communicatie – en van goede communicatieprofessionals – wordt in een tijd van de coronacrisis maar weer eens goed duidelijk. Hoe zorg je ervoor dat je binnen een bepaalde sociale context iets met jouw communicatie ‘teweegbrengt’? Juist in een tijd die zich kenmerkt door wantrouwen en polarisatie is het werk van een communciatieprofessional er niet gemakkelijker op geworden. Zeker omdat communiceren niet alleen voorbehouden is aan communicatieprofessionals. Omdat iedereen het ‘doet’, heeft iedereen er ook wel een mening over. Maar hoe zorg je ervoor dat jouw communicatieadvies ertoe doet? Dat je aan de bestuurstafel een gesprekspartner bent die zich mengt in strategische vraagstukken?

Door: Agaath Flikweert

Op 16 december gaf prof.dr. Betteke van Ruler een college over strategische communicatie en de onze rol daarbinnen. Een college dat je weer eens met de neus op feiten drukt. Wat is nu de kern van ons vak? Wat vertellen we nu die ander, wanneer we vertellen wat onze expertise is? En dat is meer dan het uitvoeren van communicatie-acties of het maken van communicatiemiddelen. Dat vooropgesteld.

Frames
Volgens van Ruler zitten we in ‘the business of meaning construction’. Betekenis zit namelijk niet in de boodschap, maar in het hoofd van mensen. Het is de betekenis die iemand aan een boodschap ontleent. Van Ruler: “Iedereen leeft in frames. Communicatieprofessionals snappen daar meer van dan anderen, kennen de frames die we zelf en anderen hebben, en weten hoe je kunt proberen aan eigen of andermans frames iets te veranderen. Dat is een vak en voor mij, de kern van ons vak.”

Luisteren
Met die kern als basis omschrijft Van Ruler communicatie als ”een proces tussen mensen (virtueel of reëel) waarin we door middel van media en talen betekenis (de-/re-)construeren die echter niet voor iedereen dezelfde is en ook niet in de tijd gelijk blijft.” Een communicatieprofessional moet daarom heel goed kunnen luisteren. Oftewel: actuele kennis verzamelen over een thema en de context waarbinnen dat thema ‘opereert’. Dat betekent ook dat je structureel de tijd neemt voor onderzoek. Dat je op gezette tijden ruimte maakt voor het verzamelen van relevante data die je kunnen helpen je strategie te bepalen en van daaruit de communicatie-acties vorm te geven. Van Ruler: “De strategische communicatieprofessional wordt daarmee meer een linking pin die de verbinding legt tussen de binnen- en de buitenwereld en anderen in de organisatie helpt om op een open en uitnodigende manier naar buiten te treden en het gesprek aan te gaan.”

Iteratief
En omdat een betekenis zich ontwikkelt, is dat een iteratief proces. Hoe een stakeholder over een issue denkt kan in de loop van de tijd veranderen. Dat komt omdat je voortdurend blijft nadenken over dat wat je in je omgeving van anderen hoort of ziet. Je moet er dus voor zorgen dat je op de hoogte blijft van de actuele ‘meaning contructions’ die je weet te verbinden aan de ambitie van jouw organisatie of opdrachtgever.

Meer weten over jouw rol als strategisch communicatie-adviseur? Op 12 januari spreekt Betteke van Ruler op het Agile Marcom Jaarcongres dat dit jaar remote plaatsvindt. Hogeschool Rotterdam is lid van het Agile Consortium. Studenten en docenten kunnen gratis deelnemen.

Smart Connector
Wat betekent dat nu voor onze opleiding? Op de eerste plaats dat deze jas de Smart Connector uitermate goed past. Gelukkig! We leiden op tot Smart Connectors die de buitenwereld met de binnenwereld kunnen verbinden. Maar het leert ons ook dat we heel serieus aandacht moeten hebben voor onderzoek. Dat studenten op een effectieve en efficiënte wijze data moeten leren verzamelen. Data die ons inzicht(en) geven in dat wat er speelt binnen tal van maatschappelijke vraagstukken waar een organisatie mee te maken heeft. En dat we daar dan natuurlijk ook het gesprek over durven aangaan. Als geen ander.

In het Handboek Communciatiestrategie van Betteke lees je hoe je als communicatieprofessional die rol van strategische gesprekspartner wordt en blijft. Een boek waar we binnen de opleiding ook zeker mee aan de slag gaan.