Blog

Hardop! Het coronavirus

Heb jij weleens nagedacht over de dood, de verschillende religies of waarom racisme in de 21e eeuw nog steeds bestaat? Binnen deze rubriek worden er verschillende onderwerpen en thema’s behandeld die ons allemaal bezighouden, maar waar we het niet zo snel over hebben. Als communicatieprofessionals moeten we in verbinding kunnen staan met iedereen en bepaalde boodschappen over kunnen brengen. Door verschillende perspectieven naast elkaar te houden wil ‘Hardop’ taboes verbreken en een middel zijn om het gesprek te starten.

Door: Alma Botic 

Om de rubriek af te trappen, wil ik graag stilstaan bij een actualiteit, namelijk het coronavirus. Een onderwerp dat ons allemaal wereldwijd nu veel bezighoudt sinds het begin van dit bijzondere jaar, 2020. In één oogopslag is het leven van iedereen veranderd, zeker nu er hele strenge maatregelen zijn doorgevoerd. Want ook in tijden van crisis is het belangrijk om met elkaar in gesprek te gaan. Deze keer vindt het gesprek plaats met Agaath Flikweert, docente aan de Hogeschool Rotterdam, waarin we het thema met betrekking tot het onderwijs willen bespreken. Mark Rutte koos er namelijk in eerste instantie voor om de scholen open te houden en ik had hier een mening over, maar ik was benieuwd wat docenten hiervan vonden. Hun levens staan namelijk ook op het spel, maar daarnaast is het ook belangrijk om te belichten dat zij familieleden hebben die zich in een kritieke toestand kunnen begeven. Welke keuzes maak je dan? Blijf je thuis of sta je voor de klas? De complimenten gaan massaal uit naar het zorgpersoneel, en terecht ook, maar laten we niet uit het oog verliezen dat de onderwijssector deze ook verdient. In het gesprek met Agaath (natuurlijk op afstand i.v.m. de maatregelen vanuit het kabinet) heb ik haar een aantal vragen gesteld en was ik vooral benieuwd naar wat zij van deze situatie vindt.

Allereerst: het coronavirus is een veelbesproken onderwerp op dit moment en raakt iedereen binnen onze samenleving, maar ook andere landen wereldwijd. Wat is jouw algemene mening over dit virus?
Agaath: ‘Een algemene mening over het virus? Die vind ik lastig. Het feit dat er zo weinig bekend is over het virus, is in het kader van deze crisis natuurlijk heel essentieel. Ik zag gisteren ook nog een filmpje van Frank Kuppenveld, hoogleraar virologie van de Universiteit Utrecht. Hij gaf aan hoeveel varianten er wel niet zijn binnen de familie van de corona-virussen. En het feit dat het nog steeds onduidelijk is hoe het zich nu echt verspreid, maakt de crisiscommunicatie ook niet gemakkelijk. Juist bij deze crisis, vragen mensen om een bepaald handelingsperspectief en dat is moeilijk te geven, als je niet weet hoe het virus werkt. We kennen maar 50% van de feiten, heb ik de afgelopen week vaak gehoord.’

Mark Rutte en het kabinet hebben tijdens de persconferentie van 12 maart om 15:00 uur laten weten dat het niet nodig is om de scholen te sluiten. Wat vind je daarvan als docent van de Hogeschool Rotterdam?
Agaath: ‘Dat bericht werd ’s avonds voor de hogescholen en universiteiten in ieder geval al bijgesteld. Terecht. Ik merkte die dag op school ook dat er steeds meer onzekerheid ging ontstaan. Onder studenten en onder docenten. En dan moet je knopen doorhakken. Zeker als het om de volksgezondheid gaat. Dan zijn dergelijke vergaande maatregelen als het sluiten van gelegenheden waar veel mensen samenkomen ook nodig en geoorloofd. Ook al kan je alle consequenties die dergelijke maatregelen met zich meedragen, op dat moment niet overzien.’

Tijdens het debat wat op dezelfde dag plaatsvond hebben een aantal oppositiepartijen laten weten dat ze het niet eens zijn met de maatregelen die Mark Rutte voor de samenleving heeft opgesteld. Veel kamerleden gaven aan dat het ’te weinig en te laat’ zou zijn, dat Nederland een achterloper is op de feiten en op de andere landen. Sluit jij je aan met deze opmerkingen en wat vind jij van de maatregelen?
Agaath: ’Een ding, roepen vanaf de zijlijn ten tijde van een crisis is heel gemakkelijk. Het geeft anderen – zeker in de politiek – ook weer een podium om zich te profileren. Zelf merk ik dat ieder jaar als ik het vak crisiscommunicatie geef. Met enige schroom zoom ik in op de fouten soms zelfs blunders van anderen. Natuurlijk is het ‘mooi’ materiaal om leerpunten en inzichten uit te halen. Maar absoluut niet met de mededeling dat ik de waarheid in pacht zou hebben. In mijn optiek bestaat die er binnen dit vakgebied ook niet.
Maar goed, dat gezegd hebbende, is het natuurlijk wel van belang dat je een duidelijk vertrekpunt hebt waarop je je beslissingen baseert. Voor mij is dat absoluut de veiligheid en gezondheid van mensen. Komt dat in het geding, dan kan en mag je wat mij betreft heel ver gaan in je maatregelen. Ik vraag me af of de economische belangen niet te lang een rol zijn blijven spelen bij de beslissingen van het kabinet.’

Zijn er mensen uit jouw omgeving die het virus dragen of iemand kennen die het virus heeft en hoe wordt hiermee omgegaan?
Agaath: ‘Via via hoor ik wel wat namen ja. Maar in mijn directe omgeving nog niemand. Ik ken wel mensen die zijn getest, maar gelukkig bleken zij het Coronavirus niet onder de leden te hebben. Wel heb ik mensen in mijn directe die heel ernstig ziek zijn en binnenkort zullen overlijden. Heel pijnlijk om nu zo op afstand met elkaar te communiceren. Sociale media bieden uitkomst, maar toch. Even een knuffel, dat mis je echt. Of mijn eigen vader. Hij woont alleen en zit met zijn 85 jaar duidelijk in de risicogroep. Die vind ik lastig. Het feit dat ik in Brabant woon, speelt mee. Ik ga even niet meer naar hem toe. Wel houden we natuurlijk veel telefonische contact. Overigens wel heel fijn dat hij zo positief is ingesteld.’

Wat zou jij docenten en leerlingen graag mee willen geven rondom dit virus en de chaos die er nu ontstaan is binnen de samenleving?
Agaath: ‘Neem de adviezen heel serieus. En neem je eigen verantwoordelijkheid hierbinnen. Ook goed om je af te vragen wat jij nu voor anderen kan betekenen. Mensen die op dit moment eenzaam zijn of als ondernemer in een lastig situatie zitten. Ik zie echt hele mooie dingen gebeuren. Een jonge vrouw die in een flat vol ouderen briefjes door de brievenbus heeft gedaan. Dat ze haar mogen bellen als ze iets nodig hebben. Of die ondernemer die gratis online tools aanbiedt om scholen te ondersteunen in het geven van online lessen. Ook hoorde ik van iemand die haar snotterende werkster naar huis stuurde. Wel met 50 euro op zak overigens, want ze wist ook dat deze vrouw het geld absoluut niet kon missen. Mooi vind ik dat. Dat we achter elkaar gaan staan. Die saamhorigheid zie je ten tijde van een crisis vaker terug. Dat zou in mijn optiek best doorgezet mogen worden als het leven straks weer zijn gewone gang gaat.

Het leven van iedereen is momenteel stopgezet, het openbaar vervoer moet vermeden worden, mensen moeten zo veel mogelijk thuis werken, alle evenementen worden afgelast en reizen naar andere landen gaat moeilijk. Wat vind je van deze beperkingen en laat het je denken aan andere moeilijke situaties die zich in de wereld afspelen?
Agaath: ‘Als ik naar school kijk, dan is het nu inderdaad even knap lastig. Hoe zet je de lesactiviteiten door terwijl er geen student meer op school te bekennen is. Dat vereist flexibiliteit en creativiteit. Als ik dan hoor dat twee van mijn collega’s op dit moment alle zeilen bijzetten om een handleiding op te zetten waarmee we online lesactiviteiten kunnen opstarten, dan word ik daar best blij van. Wellicht geeft dit ons ook een belangrijke stap in een nieuwe richting, zonder deze crisis zouden we de switch naar online nog niet zo snel gemaakt hebben. Wie weet wat voor perspectieven dat biedt. En ja, zo heeft ieder nadeel toch zijn voordeel.
Maar goed, dit gaat natuurlijk verder dan alleen school. Ook vanuit een meer filosofische invalshoek vind ik ‘m heel relevant. We remmen wat af in ons dagelijkse leven. Altijd druk, druk, druk. Misschien is het eens goed om nu eens even stil te staan. Dat je je bedenkt dat niet alles in het leven even vanzelfsprekend is. Ook al maakt dat wat er nu gebeurt je best onzeker, het levert me ook weer wat op. Ik weet opeens weer veel beter wat ik belangrijk vind in het leven. Wat ik wel en wat ik niet wil.’

Tenslotte ben ik benieuwd naar je overall statement m.b.t. dit onderwerp en onderwijs op dit moment? Heb je een bijpassende quote ter afsluiting hiervoor?
Agaath: ‘Haha, een quote. Winston Churchill heeft ooit geroepen “never waste a good crisis’’. Voelt een beetje ongepast, maar er zit natuurlijk wel een kern van waarheid in. Ook uit deze situatie zullen we weer onze inzichten trekken. We zullen meer dan ooit op bedreigingen als deze voorbereid moeten zijn. Niet alleen de overheid, maar ook wij als individu. Ook op ons wordt een beroep gedaan om onze kalmte te bewaren en niet mee te gaan in mediahypes, fakenieuws en complottheorieën die aanzetten tot onrust en paniek kunnen veroorzaken… Misschien eens goed om een kijkje te nemen op de site van de School of Life. Of daar – als je gaat afstuderen – een mooi afstudeeronderwerp van te maken. ‘

Allereerst bedankt Agaath, voornamelijk voor de positieve aspecten die je weet te bellichten uit deze crisis. Het is inderdaad mooi om te zien wat mensen op dit moment voor elkaar betekenen. Toch wil ik zelf stilstaan bij een klein aspect hiervan, namelijk dat wij dingen die ver van onze bedshow lijken te zijn, niet als irrelevant hoeven te beschouwen. Ik wil graag benoemen dat er dagelijks 15.000 mensen van de honger sterven en in de tijd dat onze opa’s en oma’s in de Tweede Wereldoorlog leefden zijn er alleen al in Nederland 280.000 mensen gestorven. Wij hoeven gelukkig niet te vechten voor onze vrijheid, maar mogen van geluk spreken dat we nu drie weken lang in een huis zitten, vol met spullen om je te kunnen vermaken, tot deze crisis voorbij is. Laten we vaker stilstaan bij wat er gebeurt in de wereld en niet afwachten tot er zich een crisis afspeelt, dat maakt de mens menselijker.

Tenslotte wil ook ik mijn dank graag uiten naar alle vitale sectoren, die op dit moment hun levens wagen voor het onze, maar zoals in de inleiding ook benoemd, verdienen de docenten het ook om te horen dat het goed is dat zij het onderwijs in alternatieven proberen aan te bieden, zodat leerlingen geen achterstand oplopen. Dank voor de begeleiding die via alternatieve routes aangeboden wordt aan studenten die op dit moment hard aan het studeren zijn voor hun tentamen of hun scriptie af willen ronden. Laten we hier iets met zijn allen van leren, maar goed, misschien is het nog te vroeg om te reflecteren en te relativeren. Voor nu, denk aan je naasten en zeker aan de zwakkeren in onze samenleving, samen komen we hier altijd sterker uit dan alleen.

Reacties

Er zijn nog geen reacties geplaatst.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.