De dag van… de Nationale Tuinvogeltelling

Zo’n beetje elke dag heeft tegenwoordig een eigen thema. Geclaimd door een merk, branche, dier of koning. Neem de Dag van de bouw, de Fiets-naar-je-werkdag, Record Store Day, vaderdag, Koningsdag. En neem de teek… die heeft zelfs z’n eigen week. Afgelopen weekend was de Nationale Tuinvogeltelling. Docent Ron van den Berg rapporteert en geeft tips & tricks.

Door: Ron van den Berg, docent Communicatie

Wees eerlijk: niets mooier dan op een koude winterdag de vogels in je tuin tellen. Kladblok bij de hand, pot koffie (!) en turven maar, aldus het organiserend comité:

Aanleiding
Een prachtig bericht op NOS.nl zorgde zaterdag voor extra enthousiasme:

“De kou kan dit jaar tot betere resultaten leiden: de vogels trekken naar de tuinen. ‘Ze vinden daar beschutting en voedsel. Het weer dit jaar lijkt dus erg gunstig voor de telling,’ zegt Marieke Dijksman van Vogelbescherming Nederland.”

Superomstandigheden dus. Punt 1 is wel: ik heb geen tuin. En punt 2: een half uur staren en dan één koolmees afstrepen… niet echt spektakel. Ja, dan houdt het in principe op natuurlijk. Maar zo zit ik niet in elkaar.

Vraagstelling en methode
Met twee vrienden doe ik sinds enkele jaren een alternatieve vogeltelling. Het woord ’tuin’ laten we sowieso weg. Te beperkend. Het onderzoeksgebied is iets breder bij ons: overal. Daarnaast breiden we de onderzoeksperiode iets uit: altijd. Daarbinnen is alles toegestaan: netten voer, lokdozen, opdrijfkatten etc. Zul je zeggen: wat doet dat met de validiteit en betrouwbaarheid van je resultaten? Dan zeg ik: het gaat er niet om hoe vaak of waar je het vindt, het gaat er om wat je vindt. Ter illustratie: bij ons komen ook de flamingo’s op Sardinië in aanmerking voor telling. Wel zo leuk.

Illustratie Noortje Dupon

Resultaten en conclusies
Afgelopen weekend telden we bij een aantal weekmarkten, terrassen, binnensteden en een enkele tuin. De resultaten waren verbluffend. Hierbij ons lijstje:

• 2 meeuwen
• 1 zwaluw (misschien nog één, maar dat kon dezelfde zijn)
• ontelbaar veel opgewekte duiven
• 1 depressieve duif
• 1 meerkoet
• 1 roodborstje
• 1 ooievaar die door een ruit was gevlogen
• meerdere zwarte kraaien

Opvallend was dat de onbetwiste nummer 1 van Nederland – de huismus – niet voorkomt in onze resultaten. Ook de graag geziene koolmees ontbreekt. Meeuwen, duiven en kraaien scoren netjes. En één zwaluw. Waaruit we concluderen dat de zomer nog ver weg is.

Discussie
Hoewel het bij een telling natuurlijk om de kwantiteit gaat, was je wellicht opgevallen dat wij ook letten op specifieke eigenschappen en afwijkingen bij de onderzoeksobjecten. Zo maken we rapport van de gemoedstoestand van de dieren (de duiven) en registreren we – indien vermeldenswaardig – ook de omstandigheid waarin we het exemplaar aantreffen (de ooievaar). Eén en ander vereist vanzelfsprekend een scherp en geoefend oog en oor van de gelegenheidsornithologen.

Animatie: student Noortje Dupont

TIPS & TRICKS

Zelf aan de slag? Hierbij essentiële tips (die stiekem ook niet gek zijn voor een smart connector…):

• Samen tellen is leuker
  Maak een eigen app-groep aan. Fun gegarandeerd. Je houdt elkaar scherp bij het kijken en luisteren.
  – – – – – – – – – – –
• Wees open over je aanpak
  In teamverband observeren en registreren vereist afstemming. Ook daar is een App-groep perfect voor. Zo pakken wij dit aan:
  

– – – – – – – – – – –

• Thought leadership
  Ben je zover dat je echt kennisleiderschap wilt claimen rond een vogelsoort? Spreek dan in op de Fenolijn van Radio 1-programma ‘Vroege vogels‘. De crème de la crème van natuurminnend Nederland is hier iedere zondagochtend verenigd. Mooie opnames van gisteren: