Het journaal staat aan. Beelden flitsen voorbij van een man uit Nepal die bij het vliegveld op zijn 27-jarige zoon staat te wachten. “Hij vertrok naar Qatar om te werken met grootste dromen en hoop op een betere toekomst, maar zal nooit meer levend teruggezien worden. Het is slechts zijn kist die uit het vliegtuig komt”, luidt de boodschap. Het raakt me. Zo had het nooit mogen gaan.
Door: Sophie Mijnlieff
Afgelopen zondagmiddag werd het veelbesproken 22e wereldkampioenschap mannenvoetbal afgetrapt. Normaal gesproken is dit het moment waarop we alles in huis halen om er een groot Oranjefeest van te maken. Deze editie groeide echter als snel uit van voetbalfestijn tot groot maatschappelijk issue. Het pijnpunt valt in één woord samen te vatten: Qatar.
Een winters WK?!
Al sinds de toewijzing van het WK aan Qatar in 2010, is er felle kritiek over de keuze voor dit gastland. Schandalen, zoals beschuldigingen van omkoping om het toernooi in Qatar te spelen, stapelen zich nog altijd op. Daarnaast zijn er felle geluiden te horen over de schending van mensenrechten. O, ja. Er is ook nog een klimaat dingetje. Een WK is toch onlosmakelijk verbonden met de zomer?! Niet per se, blijkt maar weer. Een eeuwenoude traditie wordt doorbroken voor dit WK. De belangrijkste reden hiervoor is dat het in Qatar gedurende de zomermaanden wel 40 à 50 graden kan worden. Deze temperaturen zijn veel te hoog om verantwoord te sporten. Toch is het er ook rond deze tijd van het jaar nog steeds goed warm en zal het Nederlands Elftal flink moeten acclimatiseren. Het gevolg van voetballen in de woestijn.
Niks bleek te gek
Waar de temperaturen uit gezondheidsoverwegingen voor spelers en supporters relevant genoeg bleken voor het verplaatsen van het toernooi, heeft de verplaatsing geen invloed op de gezondheid van arbeidsmigranten. Want de bouw van de stadions ging de afgelopen jaren het gehele jaar door, ook in de zomer. Qatar is namelijk geen voetballand. Heeft geen bekende voetbalclubs of voetbalspelers. Het land is steenrijk, maar niet op het gebied van sporthistorie en beschikte daarom niet over de middelen om het wereldkampioenschap te organiseren.
Het bleek echter allesbehalve een probleem om speciaal voor het WK een nieuw vliegveld, een nieuwe metrolijn en maar liefst zeven nieuwe stadions uit de grond te stampen, uiteraard voorzien van enorme airco installaties. Vele arbeidsmigranten uit armere landen in Azië en Afrika, die dienden voor het bouwen van deze faciliteiten, zijn bezweken onder deze hitte. Het choquerende getal van minstens 6.500 doden door de moderne Qatarese slavernij gaat de rondte. Bovendien worden bouwvakkers, huishoudelijk personeel en anderen nog steeds geconfronteerd met het te laat of het helemaal niet betalen van hun loon, dwangarbeid en uitbuiting.
Geen plaats voor OneLove, wel voor gemaakte PR
De barre behandeling van arbeidsmigranten is slechts een van de vele mensenrechtenschendingen die in Qatar plaatsvinden. Discriminatie van vrouwen en LHTBI+-ers is er nog steeds aan de orde. Dat de autoriteiten in Qatar de vrije meningsuiting onderdrukken, zorgt ervoor dat alle communicatie gestuurd wordt. Dat verklaart de actie van Qatar om voetbalfans uit allerlei landen te betalen (lees: omkopen) om wedstrijden bij te wonen en daar sociale media berichten over te plaatsen. Positieve PR wel te verstaan, volgens een strenge Code of Conduct. Je kan toch niet menen dat dit nodig is om de stadions te vullen? Ik heb er moeite mee dat mensen allerlei ‘ohs’ en ‘ahs’ de wereld in helpen over hoe fantastisch het WK in Qatar is. Qatar is geen geweldig land. Het is een land waarin minderheden feilloos naar de achtergrond worden verbannen en er niet toe doen.
Mooi was het daarom om te zien dat diverse Europese landen met een tegengeluid kwamen: de zogenoemde OneLove-campagne. Dit is een actie die staat voor verbinding en die zo een signaal afgeeft tegen elke vorm van discriminatie. Extra pijnlijk was het besluit van FIFA dat daarop volgde: aanvoerders die de OneLove-band willen dragen, worden bestraft met een gele kaart. De hardheid van de organisator is stuitend. Of zoals Amnesty International het zo mooi omschreef: “De FIFA is alle voeling met de 21ste eeuw verloren”.
Verblind door Oranjekoorts
Nu het WK voetbal eenmaal is begonnen, ontstaat bij velen onder ons en zo ook bij mij een grote tweestrijd: gaat de TV aan of niet? Alle misstanden in Qatar komen samen in een gewetensdilemma voor thuis op de bank. Ik ben altijd al een groot voetballiefhebber geweest en vind eindtoernooien dan ook altijd een groot feestje waar ik erg van kan genieten. Ook vind ik het een prachtig idee dat de wereld zich voor heel even verenigt op basis van mijn favoriete sport. Maar dan moet het toernooi zich ook daadwerkelijk voor iedereen lenen. Bovendien is het pijnlijk om te zien dat voetbal steeds meer speelbal wordt van rijke partijen. Het WK in Qatar draait maar om één ding: de zakken vullen met geld, in dit geval ten koste van andermans leven. In dat opzicht is dit toernooi een dieptepunt in de geschiedenis van het voetbal.
Toch vind ik het een hoopgevend idee dat alle aandacht voor het toernooi iets teweeg heeft gebracht. Het WK leeft minder. Dit jaar geen schreeuwende supermarktcampagnes en oranje vlaggetjes op straat, want er is geen reden voor een vrolijke viering. De keuze voor Qatar is zo fout geweest, dat de afkeer opvallend breed wordt gedeeld. Het gaat niet om de kritiek van een klein groepje activisten in de media, maar om een gezamenlijk gevoel van ongemak. Niemand kan dit jaar meer ongegeneerd zijn oranje pruik opzetten. Ja, het WK gaat door en we steunen met elkaar het Nederlands Elftal, maar niemand kan verblind door oranjekoorts om deze misser heen. Mensenrechten zouden immers nooit overschaduwt mogen worden door iets als sportplezier.
Gebruikte bronnen ter ondersteuning
Beukers, G. (2022, 16 november). ‘Dit toernooi is een dieptepunt in de geschiedenis van het voetbal.’ Toch gaan deze verslaggevers naar Qatar. de Volkskrant. https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/dit-toernooi-is-een-dieptepunt-in-de-geschiedenis-van-het-voetbal-toch-gaan-deze-verslaggevers-naar-qatar~b6518e00/
Broek, D. V. D. (2022, 13 november). WK voetbal Qatar: ook vanuit meteorologisch oogpunt bedenkelijk. Weer.nl. https://www.weer.nl/nieuws/2022/wk-voetbal-qatar-ook-vanuit-meteorologisch-oogpunt-bedenkelijk
Eijkenboom, D. (2021, 25 mei). Alles wat mis is aan het WK in Qatar. In de Hekken. https://www.indehekken.net/alles-wat-mis-is-aan-het-wk-in-qatar/
NOS. (2022, 30 oktober). Oranjefans op kosten Qatar naar WK in ruil voor PR op sociale media. NOS.nl. https://nos.nl/artikel/2450367-oranjefans-op-kosten-qatar-naar-wk-in-ruil-voor-pr-op-sociale-media
Zes dingen die je moet weten over het WK voetbal in Qatar. (2022, 14 november). Amnesty International. https://www.amnesty.nl/actueel/zes-dingen-die-je-moet-weten-over-het-wk-voetbal-in-qatar
Reacties
Er zijn nog geen reacties geplaatst.